Oszustwo z wykorzystaniem połączeń telefonicznych to tzw. vishing (z ang. voice phishing). Innymi słowy przestępcy dzwonią do nas z nieznanych numerów, podając się za policjantów, przedstawicieli banków i innych instytucji, a nawet za członków naszej rodziny! Wszystko w celu wyłudzenia danych lub pieniędzy od osoby odbierającej telefon.
Każdego dnia wykonujemy i odbieramy połączenia telefoniczne. Warto zwracać uwagę na to, kto i w jaki sposób się z nami kontaktuje. Może okazać się, że rozmówca próbuje nas zmanipulować i oszukać. Pamiętajmy, że metod, które stosują przestępcy, jest wiele, ale na przestępstwo z wykorzystaniem połączeń telefonicznych narażony jest każdy z nas! Jeśli rozmówca będzie żądał od nas danych osobowych lub podjęcia pewnych działań (np. zainstalowania aplikacji, zlecenia przelewu, wypłacenia gotówki) należy natychmiast rozłączyć się i zadzwonić lub udać się do najbliższej placówki banku, a w przypadku udostępnienia informacji także poinformować policję o zaistniałym zdarzeniu.
Najpopularniejsze przykłady oszustw telefonicznych to:
- metoda na wnuczka (np. wypadek, zepsuty telefon, pilnie potrzebne pieniądze);
- metoda na policjanta, lekarza (np. zatrzymanie członka rodziny, próba kradzieży naszych pieniędzy, pilna konsultacja lekarska);
- metoda na przedstawiciela banku i pomoc techniczną (np. zablokowanie naszych środków finansowych);
- metoda na pracownika ZUS lub innej instytucji (np. problem z wypłaceniem emerytury).
Co powinno wzbudzić nasz niepokój?
- Ton rozmówcy wywołuje silne i trudne emocje, które mogą skłonić do podjęcia różnych działań;
- dzwoniący ponagla do podjęcia działań, grozi poważnymi konsekwencjami dla nas (np. utrata oszczędności) lub naszych bliskich (np. jeśli nie przekaże Pan/Pani pieniędzy, wnuczek może trafić do więzienia);
- presja czasu, potrzeba natychmiastowego działania, namawianie do podążania za wskazówkami udzielanymi przez telefon;
- wszelkiego rodzaju informacje o potrzebie wpłacenia lub przekazania pieniędzy (np. na opłacenie leczenia poszkodowanego w wypadku członka rodziny);
- nakłanianie do podania danych osobowych (np. imię, nazwisko, panieńskie nazwisko);
- w niektórych przypadkach połączenie z obcego numeru telefonu lub prywatnego.
Jak się chronić przed oszustwami telefonicznymi?
- Nie podejmuj żadnych pochopnych decyzji, nie działaj pod presją czasu.
- Unikaj odbierania telefonu słowami: „Tak, słucham”.
- Rozłącz się i zweryfikuj rozmówcę. Zadzwoń pod numer instytucji, która rzekomo się z Tobą kontaktuje lub odwiedź jej oddział. W przypadku telefonu od rodziny skontaktuj się bezpośrednio z osobą, za którą podają się oszuści.
- Porozmawiaj z kimś zaufanym, np. rodziną, przyjaciółmi i powiedz o niepokojącym telefonie.
- Zwracaj uwagę na wszelkie nieścisłości w komunikatach lub pytania, których nie rozumiesz lub wydają Ci się podejrzane. Zwracaj uwagę na błędy językowe lub inny akcent.
- Nigdy nie podawaj nikomu wrażliwych danych, haseł logowania i innych kodów autoryzacyjnych.
- Nie pobieraj ani nie instaluj aplikacji lub oprogramowania za czyjąś namową, może to umożliwić rozmówcy zdalny dostęp do Twojego urządzenia.
- Nie przekazuj żadnych pieniędzy ani nie zlecaj przelewów pod wpływem namowy dzwoniącego. Jeśli otrzymasz podejrzaną wiadomość, zgłoś ją do zespołu CERT Polska. Poproś zaufaną osobę, aby pomogła Ci wypełnić formularz i przesłać zgłoszenie. Podejrzane wiadomości SMS możesz przekazać na numer bezpłatny numer 8080
Pamiętaj: żaden bank, policja, firma ani instytucja nie będą prosić o pieniądze ani o podanie Twoich danych, haseł do logowania, danych do kart płatniczych czy instalację dodatkowego oprogramowania. Jeśli dzwoniący tego wymaga, należy natychmiast rozłączyć się i zgłosić sprawę instytucji, za przedstawiciela której ktoś się podawał.
